برنز ها و نگاهی گذرا به تاریخچه و کاربردهای آن

نام مقاله : برنز ها و نگاهی گذرا به تاریخچه و کاربردهای آن
گردآورنده: مجتبی زارعی

دانشگاه مهندسی فناوری های نوین قوچان

فهرست:
مقدمه
برنزها
برنزهای مس – قلع ریخته ‌شده
کاربرد برنز در فشنگ
پوکه
حمل و نقل
کاربرد های برنز
تاریخچه برنزها و عصر برنز در سرزمین دور

برنز ها و نگاهی گذرا به تاریخچه و کاربردهای آن

مقدمه
مس و آلیاژهای آن به دلیل مقاومت نسبت به زنگ زدگی در بسیاری از صنایع ساختمانی، هواپیمایی، صنایع دریائی از جمله مخازن ضد زنگ، لوله کشی در آب شور دریا، قطعات و ملخ هواپیما، خطوط آب و بخار در ساختمانها، روکش پشت بام، ناودان‌ها، آب روها، روکش بدنه کشتی‌ها، دکل‌های نفت و شیرین کننده‌های آب شور مصرف می‌شود. مس به طور گسترده در تولید قطعات وماشین آلات صنعتی غیر الکتریکی، لوازم خانگی، تجهیزات تهویه هوا و ماشین آلات کشاورزی به مصرف می‌رسد. در صنایع نظامی در تهیه فشنگ تفنگ های کوچک، خشاب‌ها، خازن‌ها و فیوزها و همچنین تجهیزات و ماشین آلات ارتباطی، اجزاء الکتریکی و قطعات کامپوتر کاربرد دارد. بعلاوه در سلاح‌های تاکتیکی و استراتژیک مانند زیردریائی‌های اتمی، در موشک‌ها، هواپیماهای نظامی، کنترل‌های الکتریکی در هواپیما و کابل موشک استفاده می‌گردد.
اصطلاح برنز در ابتدا برای تشریح آلیاژهای مس قلع بکار گرفته شده است ولی در حقیقت این اصطلاح برای هر آلیاژ مس ( به استثنای مس – روی ) که دارای حداکثر ۲۵ درصد از عناصر آلیاژی اصلی می باشد اطلاق می شود . برنزها از نقطه نظر استحکام ، مستحکمتر از برنج ها هستند . برنز قلع یکی از قدیمی ترین آلیاژ های هست که توسط انسان بکارگرفته شده است. امروزه استفاده از آن به به دلیل گران بودن ، محدود شده است.

برُنزها
برُنز Bronze Alloy، آلیاژی از ترکیب مس با عناصری همچون قلع ، آلومینیوم ، منگنز و یا فسفر تولید می شود. آلیاژ هایی که اساساً از مس و قلع تشکیل شده ‌اند، برنزهای قلع ‌دار نامیده می‌شوند. از آنجا که به منظور اکسیژن زدایی هنگام ریخته گری، فسفر به این آلیاژها افزوده می‌شود، برنزهای قلع ‌دار با نام تجاری « برنزهای فسفردار » نیز شناخته می‌شوند. این آلیاژها خواص مطلوبی مثل استحکام زیاد، مقاومت به سایش و مقاومت خوبی به خوردگی در آب دریا دارند.
برخی از انواع برنج‌ها برنز هم نامیده می‌شوند. بطور کلی آلیاژ CUو Sn برنز قلع و در اصطلاح عامیانه برنز نامیده می‌شود این آلیاژ در زمانهای قدیم در ایران بنام مفرغ مشهور بوده‌است اما از لحاظ کلی برنز به آلیاژهای مس به علاوه یک عنصر غیر از روی اطلاق می‌شود. مانند آلیاژ مس و آلومینیوم که به آلومینیوم برنز مشهور است.یا مس و نیکل که به نیکل برنز مشهور است. بررسی نمودار تعادلی آلیاژ Cu و Sn نشان می‌دهد که با افزایش عنصر قلع نقطه ذوب کاهش و فازهای گاما و ε در ساختار ظاهر می‌گردد لذا با افزایش عنصر قلع سختی و استحکام آلیاژ افزایش و انعطاف پذیری آن کاهش میابد، لذا برنزهای قلع ریختگی حداکثر ۲۵٪ قلع دارند علاوه برای به منظور بهبود نرمی از خواص آلیاژ برنز قلع به آن عناصر مختلفی اضافه می‌شود که مهمترین آنها عبارتند ازZn , Pb , P اضافه نمودن Zn به آلیاژ برنز قلع باعث افزایش سیالیت مذاب و سهولت ریختگری می‌گردد. برنزهای کارشده مس- قلع که ۱٫۲۵ تا ۱۰% قلع دارند، برنزهای فسفردار نامیده می‌شوند. زیرا این آلیاژها معمولاً تا حدود ۰٫۱% فسفر دارند، که برای بهبود قابلیت ریخته گری و اکسیژن زدایی به آن ها افزوده می‌شود. اگر پس از اکسیژن‌ زدایی مقداری فسفر باقی بماند ترکیب سخت Cu3P تشکیل می‌شود که استحکام و سختی برنز قلع‌ دار را افزایش می‌دهد. برنزهای قلع‌دار کارشده محکم‌ تر از برنج‌ ها هستند، مخصوصاً در شرایط کارسرد شده و مقاومت بیشتری به خوردگی دارند. جدول زیر ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی و کاربردهای خاص آلیاژهای منتخب برنزهای قلع‌ دار را مشخص می‌کند. ریزساختار برنز فسفردار ( ۸Sn – %92Cu% ) در شرایط تابکاری شده در شکل رو به رو آمده است و شامل دانه‌ های تبلور مجدد یافته و هم‌ محور محلول جامد α است.

برنزهای مس – قلع ریخته ‌شده
مقدار زیاد قلع، بیشتر از حدود ۱۰%، آلیاژهای مس- قلع را کار ناپذیر می‌کند، ولی آلیاژهای ریختگی که تا ۱۶Sn% داشته باشند برای ساخت قطعات مستحکم یاتاقان و چرخ ‌دنده به‌ کار می‌رود. برای اطمینان از ریخته‌ گری سالم، چرخ‌دنده ها اغلب به روش ریخته گری گریز از مرکز انجام می‌شود. برای یاتاقان ‌ها حدود ۱۰Sn% معمول است، البته برای بهبود شکل پذیری و تناسب سطح یاتاقان مقادیر متغیری سرب اضافه می شود.
کاربرد برنز در فشنگ :
فشنگ ها دارای یک پوکه هستند که مرمی ، باروت و چاشنی را در یک واحد مستقل یکپارچه می کند. فشنگ یکی از مهمترین بخش های اسلحه های گرم به شمار می رود. فشنگ یک واحد مستقل کاملا آب بندی شده و یکپارچه شده است.
پوکه ( Case ) :
پوکه جایگاهی است که در آن عمل انفجار باروت صورت گرفته و باعث رانش ود و در نتیجه ساچمه ها می شود. پوکه ها از نظر طولی اندازه های مختلفی دارند. بدنه پوکه در هنگام شلیک به جان لوله چسبیده و باعث آبندی شدن و جلوگیری از خروج گاز باروت از ته لوله می شود. وجود هر گونه عیب و ایرادی در پوکه باعث اختلال در آب بندی لوله و فرار گاز باروت و منجر به حادثه می شود.
پایه پوکه ( base ) وظیفه نگهداری چاشنی را دارد و قسمت برنزی آن دارای زه است که باعث می شود فشنگ در محل معین خود در جان لوله توقف کرده و همچنین برای کشیدن فشنگ از جان لوله و بیرون آوردن آن استفاده می شود. درون پوکه در قسمت ته آن یک پایه وجود دارد که قسمتی از بدنه چاشنی را نگه داشته و به قدرت کلی پوکه کمک می کند. از نظر جنس مواد ، پایه بیرونی همه پوکه ها از جنس برنز بوده و در جنس بدنه و پایه داخلی با هم تفاوت دارند ( به جز پوکه های تمام برنزی قدیمی ) پوکه ها در چند نوع مختلف مقوائی ، پلاستیکی با پایه داخلی مقوا و پلاستیکی موجود هستند. در ته پوکه محل قرار گرفتن چاشنی قرار دارد و دور پایه آن با استوانه برنزی پوشیده شده است.
وجود قلع در مس باعث افزایش استحکام و خواص مکانیکی می شود حد حلالیت قلع در مس در فاز آلفا حدود ۱۳٫۵ درصد است و در درجه محیط مقادیر بسیار کوچک و صفر می رسد
قلع در مس تشکیل فاز بین فلزی دلتا را می دهد Cu3Sn8 این فاز ، فاز سختی بوده و باعث افزایش سختی آلیاژ می شود عموما آلیاژ های مس قلع زیر ۲۰ درصد قلع دارند و آلیاژ هایی که ۵ تا ۱۰ درصد قلع دارند دارای فاصله انجماد بسیار طولانی ۲۰۰درجه و لذا انجماد خمیری دارند یکی از آلیاژ های برنز آلیاژ زنگ می باشد که دارای ۲۰ تا ۲۳ درصد قلع می باشد و سختی و شکنندگی زیاد دارد وجود سرب باعث افزایش خاصیت ماشین کاری می شود وجود آلومینیم در آلیاژ های مس قلع باعث افزایش سختی و شکنندگی این نوع آلیاژ ها می شود و همچنین وجود آهن در ترکیب شیمیایی این نوع آلیاژ ها به ریز شدن شبکه کریستالی کمک می کند .
آلیاژ های برنز در یاتاقان ها و نقاطی که میزان خوردگی بالا می باشد استفاده می شود مانند اسکله ها و کشتی ها همچنین درجه حرارت ریخته گری برنز ۱۰۷۰ تا ۱۱۵۰ درجه می باشد.
حمل و نقل:
کلیه اشکال اصلی حمل و نقل برای اجرای نقش‌های حیاتی‌شان به مس وابسته‌اند. از آلیاژهای مس-نیکل بر روی بدنه‌های قایق‌ها و کشتی‌ها برای کاهش پوسیدگی ناشی از آب دریا استفاده می‌شود و بدین طریق مقدار آب‌نشینی کشتی‌ها کاسته شده و مصرف سوخت بهبود می‌یابد.
ظروف، مخازن، لوله‌هایی که در معرض آب دریا هستند، پروانه کشتی‌ها، سکوهای نفتی و ایستگاه‌های برق ساحلی همگی به مقاومت مس در برابر خوردگی نیازمندند.
بعلت مقاومت بالای مس در مقابل خوردگی، از این فلز به وفور در صنایع غذایی و شیمیایی استفاده می شود. در مهندسی مکانیک، با تولید کننده های ابزارهای دقیق، در ساخت خودرو و کشتی سازی، کاربرد فراوان دارد. گرایش به سمت کاربرد مس در ساختمان سازی بعنوان ماده نصب، دیوار سازی و سقف سازی رو به فزونی است. در مهندسی هیدرولیک، مس در گرفتن روزنه های سدها، دریچه سد (مسیل) و پل ها کاربرد دارد.
با ورود به قرن جدید و تغییر شیوه های رزمی در میادین جنگ ؛خوانواده ی جدیدی از مسلسل های دستی معرفی شده که به اختصار (personal defence weapon) یا pdwسلاح دفاع شخصی خوانده میشوند.از ویژگی های اصلی این گروه نوظهور میتوان به سبکی؛نواخت تیر بالا و سرعت دهانه ی بیشتر و ضریب کشندگی قابل قبول اشاره کرد.
کارخانه ی هکلر اند کوخ بعنوان یکی از پیشگامان طراحی و ساخت سلاح های کارامد دست به طراحی و ساخت مسلسل دستی مدرن mp7 زده تا با دستی پر وارد قرن ۲۱ شود.به جرات میتوان گفت که تاکنون در ساخت هیچ سلاحی همانند mp7 به وفور از پلاستیک استفاده نشده.نوع پلاستیکی که در ساخت قبضه و روپوش لوله این سلاح به کار رفته از ضریب مقاومت بالایی در برابر ضربه و حرارت برخوردار است.اسکلت اصلی این سلاح از جنس فولاد ساخته شده و برای افزایش استحکام و کاهش هر چه بیشتر وزن سلاح ساختمان ان به شکل نردبانی طراحی شده.
بیشتر گلوله های معمولی از جنس فلز سرب ساخته شده و با ورق مس روکش میشوند ولی گلوله های این سلاح که وزن انها ۶/۱ گرم است از جنس فولاد ساخته شده و با ورق برنز روکش میشوند.علت بکار گیری فلز فولاد در ساخت گلوله های این سلاح افزایش توانایی این گلوله در نفوذ در انواع زره سبک بوده است.
کاربرد های برنز :
در جدول زیر ترکیب شیمیایی، خواص مکانیکی و کاربردهای خاص برخی آلیاژهای فسفر برنز ( برنزهای فسفردار ) نشان داده شده است.

کاربردها: میله‌ها و صفحات سنگین در شرایط فشار شدید، پل و صفحات گسترده و اتصالات، قطعاتی که مستلزم کیفیت فنری خوب هستند، خاصیت ارتجاعی، مقاومت به خستگی، مقاومت به خوردگی و مقاومت به سایش خوب.
تاریخچه برنزها و عصر برنز در سرزمین دور
مفرغ : یک آلیاژ است . آلیاژ یعنی مخلوطی از چند فلز . فلز اصلی تشکیل دهندهٔ مفرغ، مس است . مس را معمولاً با قلع و با نسبت شش به یک یا چهار بر یک مخلوط می‌کنند .
عصر مفرغ دوره‌ای در تاریخ پیشرفت بشری است که در روند آن انسان‌ها بیشتر به فلزکاری دست زدند و از شیوه‌هایی برای گداختنمس و قلع و فرایند آلیاژسازی آن و قالب‌ریزی برنز بهره‌بردند. عصر برنز بخشی از سامانه سه‌دوره‌ای در زمان پیش از تاریخ جامعه انسانی‌است. دو دوره پیش و پس این دوره در سامانه یادشده عصر سنگ و عصر آهن می‌باشند. در سامانه یاد شده عصر برنز پس از دوره نوسنگی آغاز می‌گردد. ولی در بیشتر بخش‌های آفریقا که زیر صحرا جای گرفته‌اند پس از دوره نوسنگی یکراست عصر آهن آغاز می‌گردد.
رنزِ قلعی در چندجای مستقل از یکدیگر ساخته می‌شده است. کهن‌ترین جایی که در آن برنز یافت شده است ایران و کشور کنونیعراق می‌باشند و در هزاره چهارم پیش از میلاد. ولی شواهدی مبنی بر بهره‌گیری از برنز در تایلند در هزاره پنجم پیش از میلاد هم به دست آمده است. برنزهای آرسنیکی در هزاره سوم پیش از میلاد مسیح در آناتولی و قفقاز ساخته‌می‌شد. برخی پژوهشگران برنزهای ساخته‌شده در شمال قفقاز و وابسته به فرهنگ مایکوپ را از نیمه هزاره چهارم پیش از میلاد می‌دانند که اینگونه می‌توان اینها را کهنترین برنزهای ساخته‌شده در جهان دانست. ولی دیگر پژوهشگران این برنزها را ساخته‌شده در نیمه هزاره سوم می‌دانند.
عصر برنز در خاور نزدیک به سه پاره بخش‌می‌شود:
• عصر برنز آغازین EBA ، ۳۵۰۰-۲۰۰۰ (پیش از میلاد)
• عصر برنز میانی MBA ، ۲۰۰۰-۱۶۰۰ (پیش از میلاد)
• عصر برنز پایانی‎ LBA ، ۱۶۰۰-۱۲۰۰ (پیش از میلاد)
هر یک از دوره‌های یاد شده خود می‌تواند به زیررده‌هایی بخش‌شوند، برای نمونه EB I، EB II، EB III .متالورژی در آغاز در آناتولی در ترکیه کنونی شکل گرفت. سرزمین کوهستانی آناتولی از دید معادن کانی‌های قلع و مس پربار است. مس همچنین در قبرس، مصر، بیابان نقب(در اسرائیل) و ایران در کناره خلیج فارس استخراج‌می‌شد. در آن زمان مس با آرسنیک آمیخته می‌شد و هنوز هم این فرایند در آناتولی پایدار است. از راه دریا مس را به مصر باستان و میانرودان نیز می‌بردند.
عصر برنز اولین شواهد شهری‌سازی به سوی سازمان‌دهی دولت شهرها واختراع نوشتن شد(دوره اوروک در هزاره پنجم پیش از میلاد). در عصر برنز میانه سیاست جابه‌جایی مردمان سبب تغییر نقشه خاور نزدیک گردید (آموری‌ها، هیتی‌ها، هوری‌ها، هیکسوس‌ها و شاید بنی‌اسرائیل). دوره برنز پایانی صحنه جنگ قدرت میان پادشاهی‌های نیرومند و خراجگذارانشان بود (مصر باستان، آشور،هیتی‌ها و میتانی). تماس گسترده‌ای با تمدن اژه‌ای پدید آمد که در این میان داد و ستد مس نقش مهمی بازی می‌کرد. این دوره با واژگونی گسترده‌ای که اثر بسیاری بر خاورمیانه و مدیترانه شرقی گذاشت به پایان رسید.با به پایان رسیدن این دوره عصر آهن در ۱۲۰۰ پیش از میلاد مسیح در آناتولی آغاز شد، جایی که پیش از آن آخرین دوران عصر برنز را پشت سر گذاشته‌بود.جابجایی به عصر آهن سبب تحول‌های گسترده‌ای در خاورمیانه بود.
عصر مفرغ دومین قسمت از عصر فلزات است که پس از دوره مس قرار می‌گیرد. این تقسیم بندی به این جهت است که مصنوعات فلزی این دوره از زندگی بشر بیشتر ترکیبی از مس و قلع است بطوری که کاوشهای دیرین‌شناسی نشان داده ساکنان ایران از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح نیز آلیاژ مفرغ را می‌شناخته‌اند و از آن برای ساختن مصنوعات فلزی خود استفاده می‌کرده‌اند و مصنوعات مفرغی نیز که در سایر نقاط دنیا ضمن حفاری‌ها به دست آمده قدیمی تر از این تاریخ نیست. بنابراین می‌توانیم شروع دوره مفرغ را از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح که شروع دوره آهن است بدانیم.همان طور که گفته شد مفرغ ترکیبی است از مس و رویبه رنگ‌های مختلف سرخ، سرخ کم رنگ و نارنجی، که زودتر از مس ذوب می‌شود و در مجسمه سازی و ساختن ادوات دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ایران دارای پیشینه بسیار طولانی در امر ذوب سنگ معدن و استخراج فلز مس می‌باشد، آثار بدست آمده از تپه قبرستان دشت قزوین متعلق به نیمه دوم هزاره پنجم پیش از میلاد، تپه علی کش در دهلران، تپه سیلک، تل ابلیس در بخش مرکزی رشته کوههای کرمان و کاوشهای بمپور و شهداد گویای این مطلب است . فلز کاران قدیمی به مرور در جهت بهره گیری از عناصر و ترکیب آنها، به ماده‌ای محکم تر از آلیاژ مس و قلع دست یافتند که اصطلاحاً مفرغ نامیده می‌شود. بدین ترتیب مفرغ بصورت یکی از برجسته‌ترین صنایع فلات ایران در آمد .
یکی از مناطق شاخص ایران در زمینه صنعت مفرغ، ناحیه لرستان است . لرستان در مرکز نوار غربی ایران و از مجموعه دره‌های تنگ و باریک و کوههای مرتفع تشکیل شده‌است . شواهد موجود اشاره به فلزکاری لرستان از هزاره چهارم پیش از میلاد دارد.مجموعه اشیای فلزی منسوب به لرستان از نیمه قرن گذشته توسط محققین و پژوهشگران مختلف بسیار مورد توجه قرار گرفته و زینت بخش اکثر موزه‌های بزرگ جهان می‌باشد. پژوهشگران، هنر مفرغ کاری لرستان را نتیجه کارهای ساده‌ای می‌دانند که بیان کننده چندین قرن انقلاب مادی ملتی کشاورز و جنگجو است. این هنر در هزاره چهارم قبل از میلاد به اوج خود رسید. اهمیت هنر مفرغ کاری لرستان، انتقال هنر و سنن اجدادی، انتقال مفاهیم و موضوعات مشترک مذهبی و بیان قانون مندی‌هایی است که برای همه اقوام سوارکار، جنگاور و کشاورز دنیای قدیم، به نحوی تحسین‌انگیز، دل‌نشین، پسندیده و ستودنی بوده‌است. اشیاء، وسایل و ابزار به جا مانده از هنرمندان خردمند زاگرس، بسیار و بی‌شمار است که از آنها می‌توان به جنگ‌افزارها شامل خنجر، شمشیر، گرز و … ساز و برگ سوارکاری، وسایل زینتی و انواع ظروف و وسایل پذیرایی مخصوص اشاره کرد.
چین
اثرهای برنزی ساخته‌شده در چین وابسته به فرهنگ ماجی‌یائو(۳۱۰۰-۲۷۰۰ (پیش از میلاد)) از دل خاک بیرون‌کشیده‌شده‌است. با این همه آغاز عصر برنز را در چین از۲۱۰۰ (پیش از میلاد) هم‌زمان با دودمان شیا می‌دانند.
آسیای جنوب شرقی
اثرهای برنزی به دست‌آمده از بان‌چیانگ در تایلند را وابسته به ۲۱۰۰ (پیش از میلاد) می‌دانند.
شبه‌جزیره کره
در شبه‌جزیره کره در میانه دوره سفال‌گری مومون رفته‌رفته از برنز در ساخت ابزار سود برده شده‌است(تاریخ گمانه زنی‌شده:۷۰۰ تا ۶۰۰ پیش از زایش عیسا).

شمش‌های برنزی یافت شده در کرت
عصر برنز شبکه بازرگانی دور بردی را فراهم‌آورده بود. این شبکه قلع و زغال چوب را به قبرس می‌فرستاد، درآنجا مس استخراج می‌شد و با گداختن آن به کمک زغال چوب و آلیاژسازی با قلع برنز به دست می‌آمد.

اروپای مرکزی

جنگ‌افزار و زیورهایی از عصر برنز
عصر برنز در اروپای مرکزی در فرهنگ اونه‌تیس در ۱۸۰۰ پیش از میلاد تا ۱۶۰۰ پیش از میلاد بود، این فرهنگ خود به زیرشاخه‌هایی تقسیم می‌شد. در عصر برنز میانی در ۱۶۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد، فرهنگ تومولوس جایگزین فرهنگ پیشین شد و ویژگی این فرهنگ در به خاک‌سپاری مردگان بود. در شرق عصر برنز همزمان با فرهنگ ماکو در مجارستان بود که فرهنگ یادشده در آینده جای خود را به فرهنگ‌های اوتومانی و گیولاوارساند داد.
عصر برنز پایانی همدوره با فرهنگ سفال‌میدانی در سال‌های ۱۳۰۰ پیش از میلاد تا ۷۰۰ (پیش از میلاد و دارای ویژگی سوزاندن مرده‌ها است. این دربرگیرندهفرهنگ لوزاتیایی در شرق آلمان و لهستان دربازهٔ زمانی ۱۳۰۰ تا ۵۰۰ پیش از میلاد می‌باشد. این فرهنگ تا عصر آهن پایدار بود. عصر برنز میانی در اروپای مرکزی جای خود را به عصر آهن داد.
اروپای شمالی
در شمال آلمان، دانمارک، سوئد و نروژ در عصر برنز اثرهای برجسته و زیبایی ساخته شدند. برخی زبان‌شناسان بر این باورند که زبان نیاهندواروپایی در نزدیک ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد در جایی که درآینده نیاکان ژرمن‌زبانان ساکن شدند پدید آمد.
بریتانیا و ایرلند
برای بریتانیا عصر برنز در بازه سال‌های ۲۱۰۰ تا ۷۰۰ پیش از میلاد طرح می‌شود. در این زمان مردمانی از اروپا به این جزیره کوچ کردند. پژوهش‌های پیشرفته تازه بر روی پیکرهایی که در نزدیکی استون‌هنج یافت شده‌اند نشان داد که دست کم کوچندگانی از سوئیس کنونی در میان آنها بوده‌اند. تغییرات رفتاری و فرهنگی میان مردمان سفال‌جامی با مردمان دوره نوسنگی آشکار است. در ایرلند عصر برنز از نزدیک به ۲۰۰۰ پیش از میلاد آغاز می‌گردد و آن زمانی است کهبرنز برای ساخت تبرهای پهنی از گونه بولی‌بگ ساخته‌شد. دوره پیش از این دوره را عصر مس می‌دانند که نشانه‌های آن ساخت ابزار مسی مانند تبرهای پهن، خنجر، تبرزین و درفش می‌باشد.
منطقه آند
عصر برنز در آند، آمریکای جنوبی از سال ۹۰۰ پیش از میلاد آغاز می‌شود. در این زمان هنرمندان فرهنگ چاوین آموختند که چگونه آلیاژ برنز را به دست آورند. نخستین ساخته‌های آنها نیز ابزاری چونتبر، خنجر و ابزارهای کشاورزی بود.

منابع :
۱٫ Jump up^ “British Museum, “Scope Note” for “copper alloy””. British Museum. Retrieved14 September 2014.
۲٫ Jump up^ Henry and Renée Kahane, “Byzantium’s Impact on the West: The Linguistic Evidence”,Illinois Classical Studies 06 (2) 1981, p. 395.
۳٫ Jump up^ Originally M.P.E. Berthelot, “Sur le nom du bronze chez les alchimistes grecs”, in Revue archéologique, 1888, pp. 294-8.
۴٫ Jump up^ Originally Karl Lokotsch, Etymologisches Wörterbuch der europäischen Wörter orientalischen Ursprungs. (Heidelberg: Carl Winter’s Universitätsbuchhandlung, 1927), p. 1657.
۵٫ Jump up^ Wolfgang Pfeifer, ed., Etymologisches Wörterbuch des Deutschen, s.v. “Bronze” (Munich: Deutscher Taschenbucher Vertrag, 2005).
۶٫ Jump up^ Tylecote, R. F. (1992). A History of Metallurgy, Second Edition. London: Maney Publishing, for the Institute of Materials. ISBN 1-902653-79-3.
۷٫ Jump up^ Brett Kaufman, “Metallurgy and Archaeological Change in the Ancient Near East”,Backdirt: Annual Review 2011, p. 86.
۸٫ Jump up^ Radivojević, Miljana; Rehren, Thilo (December 2013). “Tainted ores and the rise of tin bronzes in Eurasia, c. 6500 years ago”. Antiquity Publications Ltd.
۹٫ Jump up^ History of Africa#Metallurgy
۱۰٫ Jump up^ Precious Metals: Bronze Jewelry. Allaboutgemstones.com. Retrieved on 2012-06-09.
۱۱٫ Jump up^ Smithells Metals Reference Book, 8th Edition, ch. 22
۱۲٫ Jump up^ Clayton E. Cramer. What Caused The Iron Age? claytoncramer.com. December 10, 1995
۱۳٫ Jump up^ Oleg D. Sherby and Jeffrey Wadsworth. Ancient Blacksmiths, the Iron Age, Damascus Steels, and Modern Metallurgy. Tbermec 2000, Las Vegas, Nevada December 4–۸, ۲۰۰۰٫ Retrieved on 2012-06-09.
۱۴٫ Jump up^ Knapp, Brian. (1996) Copper, Silver and Gold. Reed Library, Australia.
۱۵٫ Jump up^ “Copper alloys”. Retrieved 14 September 2014.
۱۶٫ Jump up^ “CDA UNS Standard Designations for Wrought and Cast Copper and Copper Alloys: Introduction”. Retrieved 14 September 2014.
۱۷٫ Jump up^ “Bismuth Bronze”. Retrieved 14 September 2014.
۱۸٫ Jump up^ plastic bronze definition of plastic bronze in the Free Online Encyclopedia
۱۹٫ Jump up^ The Belgammel Ram, a Hellenistic-Roman Bronze Proembolion Found off the Coast of Libya: test analysis of function, date and metallurgy, with a digital reference archive
۲۰٫ Jump up^ “Bronze Disease, Archaeologies of the Greek Past”. Retrieved 14 September 2014.
۲۱٫ Jump up^ A. Alavudeen; N. Venkateshwaran; J. T. Winowlin Jappes (1 January 2006). A Textbook of Engineering Materials and Metallurgy. Firewall Media. pp. 136–. ISBN 978-81-7008-957-5. Retrieved 25 June 2013.
۲۲٫ Jump up^ Indian bronze masterpieces: the great tradition : specially published for the Festival of India, Asharani Mathur, Sonya Singh, Festival of India, Brijbasi Printers, Dec 1, 1988
۲۳٫ Jump up^ for a translation of his inscription see the appendix in Stephanie Dalley, (2013) The Mystery of the Hanging Garden of Babylon: an elusive World Wonder traced, OUP. ISBN 978-0-19-966226-5
۲۴٫ Jump up^ Francesca Cappitelli; Claudia Sorlini (2008). “Microorganisms Attack Synthetic Polymers in Items Representing Our Cultural Heritage”. Applied Environmental Microbiology 74 (3): 564–۹٫ doi:10.1128/AEM.01768-07. PMC 2227722. PMID 18065627.
۲۵٫ Jump up^ Von Falkenhausen, Lothar (1993). Suspended Music: Chime-Bells in the Culture of Bronze Age China. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. p. 106.ISBN 978-0-520-07378-4.
۲۶٫ ^ Jump up to:a b McCreight, Tim. Metals technic: a collection of techniques for metalsmiths. Brynmorgen Press, 1992. ISBN 0-9615984-3-3
۲۷٫ Jump up^ LaPlantz, David. Jewelry – Metalwork 1991 Survey: Visions – Concepts – Communication: S. LaPlantz: 1991. ISBN 0-942002-05-9
۲۸٫ Jump up^ “www.sax.co.uk”. Retrieved 18 September 2014.
۲۹٫ Jump up^ Resources: Standards & Properties – Copper & Copper Alloy Microstructures: Phosphor Bronze
۳۰٫ Jump up^ Resources: Standards & Properties – Copper & Copper Alloy Microstructures: Aluminum Bronzes